Pick-ups worden ook wel elementen genoemd. Bij basgitaren en gitaren tenminste. Pick-ups kun je grofweg indelen in twee groepen: de enkelspoels- en de dubbelspoelselementen. Respectievelijk single-coil en humbucker.
Die laatste heet zo omdat deze oorspronkelijk is ontwikkeld voor het ‘bucken’ van ‘hum’: het uitbannen van opgepikte storingen, een fenomeen waarvoor een enkelspoelselement erg gevoelig is.
Wat de technische opbouw van de verschillende elementen betreft, verwijzen we je naar het internet. Op de site van Popschool Maastricht staat bijvoorbeeld een prima uiteenzetting van alle facetten op dit gebied.
De bekendste single-coil is het Fender Jazz Bass-element. De bekendste humbucker is eigenlijk het Fender Precision-element, al ziet deze er niet uit zoals een humbucker er normaal gesproken uitziet. Leo Fender noemde dit element dan ook split-coil, omdat het eigenlijk een in tweeën geknipt enkelspoelselement is. Schoolvoorbeeld van een (bas)humbucker is (weer van Leo Fender) het Music Man Stingray-element. Twee rijen magneetpolen die duidelijk doelen op twee spoelen die samen op de klassieke manier het dubbelspoelselement verbeelden. Je ziet daar ook eigenlijk direct het grote verschil met een enkelspoelselement: het is dubbel zo breed. Door de breedte van een humbucker pakt deze over een groter stuk snaar de trilling op dan het smalle enkelspoelselement. Het gereproduceerde geluid klinkt daardoor dubbel zo vet, terwijl het enkelspoelselement een meer gefocust en dynamischer karakter heeft.
Sound
De plaats waar een element onder de snaar wordt geplaatst, is vrij bepalend voor de sound van de bas. Op die ene plek wordt het snaarsignaal opgepikt, en vlak bij de hals trilt een snaar heftiger dan dicht bij de brug. Wat betekent dit nu voor je eigen mogelijkheden? Kort door de bocht kun je uitgaan van het principe: zwaar en vet is humbucker bij de hals; kort, droog en puntig is een single-coil bij de brug. Omgekeerd kan het echter ook prima werken, dan komt de boel wat dichter bij elkaar op een instrument.
Je kunt vrij makkelijk een indruk krijgen van wat een element (dat je in huis hebt liggen) nu precies doet op jouw bas. Sluit de draadjes van het element aan op je gitaarsnoer. Dat kan bijvoorbeeld met behulp van twee snoertjes met van die kleine klemmetjes aan de uiteinden. Vervolgens is het handig om er iemand bij te hebben die de bas kan bespelen. Wanneer de een de snaar aanslaat, zoekt de ander voorzichtig met het element omgekeerd boven de snaren de ideale plek. Want voor de werking maakt het niet uit of een element nu onder de snaar gemonteerd zit of dat deze er op dezelfde afstand boven hangt.
Ideale plek
Het vinden van de ideale plek luistert nauw. Het kan op een centimeter aankomen. Begin jaren zeventig werd bij de Jazz Bass het brugelement 0,4” (1,016 cm) dichter naar de brug verplaatst. Een reden waarom sommigen deze bassen niet lekker vinden klinken, anderen juist weer lekkerder. Of de reden destijds een geluidstechnische, cosmetische of puur praktische was, is nog steeds niet echt duidelijk. Hoe dan ook, in 1982 is de boel weer teruggezet naar de oude positie.
Vermeldenswaardig is overigens dat twee Jazz Bass-enkelspoelselementen vol open samen weer een humbucker vormen. •
Oorspronkelijk gepubliceerd in: de Bassist.
https://www.debassist.nl/